Ludzie najczęściej zaczynają szukać sensu w życiu dopiero w tzw. momentach granicznych; czyli w sytuacjach, które wytrącają ich z dotychczasowej równowagi i zmieniają bieg ich życia. Są to takie sytuacje, jak na przykład: doznanie traumy, utrata kogoś bliskiego lub znalezienie się w środku tsunami. Wtedy zostajemy brutalnie „wyrwani” z naszych dotychczasowych relacji społecznych i nieautentycznych sposobów zachowań. Nie musimy jednak czekać aż do tego momentu, żeby żyć życiem wartościowym i pełnym sensu. Warto zastanawiać się nad swoim indywidualnym sensem w życiu już teraz, każdego dnia, kiedy nie jest jeszcze za późno. Dlaczego? Z prostego powodu. Ludzie, którzy mają wysokie poczucie sensu są po prostu szczęśliwsi i na końcu życia niczego nie żałują.
Naturalne okresy, w których człowiek zastanawia się nad sensem egzystencji to: dojrzewanie, czyli okres pomiędzy dzieciństwem a dorosłością; wiek średni i starość. Wtedy właśnie zachodzą najważniejsze przemiany w życiu ludzkim. Innymi momentami kiedy analizujemy sens, są te sytuacje, w których życie mówi do nas „sprawdzam”, kiedy stawia nas przed ważnym problemem i doznajemy kryzysu. Pamiętam czas, w którym umarł mój ojciec. Szłam wtedy przez miasto i patrzyłam na otaczających mnie ludzi jak przez mgłę. Zastanawiałam się, dlaczego oni wszyscy nadal spacerują normalnie, podczas gdy mi zatrzymał się świat. Zadawałam sobie wtedy wielkie pytania egzystencjalne: Po co tu jestem? Co jest w życiu najważniejsze? Jednak te pytania powinniśmy sobie zadawać codziennie, bo niekiedy może się okazać, że jest już po prostu za późno.
“Zamiast ciągle na coś czekać, zacznij żyć, właśnie dziś. Jest o wiele później niż ci się wydaje”. ks. Jan Kaczkowski
Siła wielkich pytań
Ludzie wolą nie zadawać sobie wielkich pytań o sens egzystencji, bo często jest to proces trudny i bolesny. Niestety nie ma innej drogi. Jeśli pozbawiamy się samorefleksji na temat naszych najgłębszych wartości to pozwalamy na to, żeby sterowały nami czynniki zewnętrzne, takie jak rodzice, kultura czy społeczeństwo. Bez autentycznego wglądu w siebie, nie mamy dostępu do tego, co w nas najpiękniejsze i co jest unikalnie „nasze”.
“Życie sensowne wymaga zwrotu od celów podporządkowanych oczekiwaniom społecznym do wartości wybranych przez siebie”.
Nie lubię używać zwrotu „znaleźć sensu w życiu”, bo to oznaczałoby, że jak już go „znajdziemy” raz to wszystko będzie piękne i jak w bajce – „żyli długo i szczęśliwie”. Sens w moim odczuciu jest procesem, który konstruuje się każdego dnia, poprzez indywidualne wybory.
- Czy dziś dla mnie jest ważniejsze iść na kawę z przyjaciółką, czy zostać w domu i czytać książkę?
- Czy wolę dziś posprzątać dom, czy poukładać z dzieckiem klocki?
- Czy przyjadę na spotkanie rodzinne czy spędzę ten czas na własnych zasadach?
I tak dalej, i tak dalej…
W „szukaniu” naszego indywidualnego sensu w życiu bardzo może nam pomóc drugi człowiek. Proces „konstruowania” sensu jest ze swej natury bardzo trudny, dlatego warto sięgać po wsparcie wykwalifikowanego psychologa, coacha czy terapeuty. Często niezbędne jest także „przepracowanie” sytuacji z dzieciństwa, bo nierozwiązane konflikty z przeszłości mogą blokować życie w tu i teraz.
Jeśli szukasz wsparcia psychologicznego, napisz do mnie.
Robienie tego, co ma znaczenie
W odnajdywaniu sensu najważniejsze jest to poczucie, że do czegoś się przyczyniam, że coś (nawet maleńkiego) wnoszę do świata. Badania na plemionach afrykańskich wykazały, że ludzie, którzy zostali wyrzuceni z wioski, w której żyli umierali w lesie, ponieważ nie czuli się już nikomu potrzebni. Robienie tego, co ma znaczenie wiąże się z odpowiedzią na te trzy fundamentalne pytania:
- Czy ktoś jest dla mnie ważny?
- Czy ja jestem ważna dla kogoś?
- Czy mogę wnosić swój wkład do czegoś (ang. contribute)?
Prawda jest taka, że każdy z nas ma unikalną kombinację talentów i zdolności i każdy z nas jest w stanie przyczyniać się, chociaż w małym stopniu, do zmieniania świata. Wystarczy czasem tylko (lub aż) życzliwa rozmowa z sąsiadem, uściśnięcie komuś dłoni czy zaprojektowanie grafiki na stronę.
„Jeśli możesz wnieść śmiech, pocieszenie i ciepło do najbardziej uroczystych przestrzeni, teraz jest twój czas, aby wyjść naprzód.” L’erin Alta
Otoczenie nie zachęca do życia pełnego sensu
Bardzo często ludzie bogaci nie widzą żadnego sensu w swoim życiu. Nie są pewni tego, czy oni rzeczywiście „coś wnoszą”, choć wydawać by się mogło, że im powinno być łatwiej. Na drugim kontinuum są ludzie biedni, którym też jest ogromnie trudno skonstruować sens, bo walczą o przetrwanie. Kultura, w której żyjemy, nie zachęca nas do „szukania” sensu. Jest zbyt wiele rozpraszaczy; można włączyć grę, social media, kupić sobie coś nowego. Ludzie, którzy nie zadają sobie „wielkich pytań”, są tymi, którymi łatwiej sterować. Biegną przez życie automatycznie i bezrefleksyjnie. Dla sprawujących władzę korzystniejsze jest więc to, żeby ludzie tkwili w nieznajomości własnego systemu wartości. Pojawienie się sztucznej inteligencji, to kolejny bardzo ważny element, który będzie powodował trudności w odnajdywaniu sensu. Jest to ogromne wyzwanie dla firm, aby zaoferować takie warunki, które pozwolą ludziom odczuwać sens w pracy i znaleźć balans pomiędzy pracą a innymi obszarami życia.
Na koniec artykułu chcę ci zaproponować jedno małe ćwiczenie, które pomoże ci w odkrywaniu twojego indywidualnego sensu w życiu. Zapisz się do newsletter’a aby otrzymać ćwiczenie. Jeśli jesteś już zapisany, to ćwiczenie otrzymasz na wskazany adres e-mail.
Trzymam za ciebie mocno kciuki i wierzę, że jesteś w stanie znajdować swój osobisty sens w każdym momencie twojego życia. Do następnego spotkania!